Finansal Sağlığın Anahtar Verileri: EBIT (FVÖK) ve EBITDA (FAVÖK) Nedir?
Çoğu işletme sahibi, finansal başarıyı ölçmek ve anlamak için sürekli bir yol arar. İster bir teknoloji startup'ının vizyoner kurucusu olun, ister elma ağaçlarıyla dolu bir çiftliğin sahibi, işletmenizin gelir ve giderlerini, karlılığını ve genel finansal durumunu ölçmek, finansal hedeflere ulaşmanın ve sürdürülebilir başarıyı garantilemenin temelidir.
Bu noktada işletme sahipleri, finansal başarının nerede yattığını anlamak için karışık terimler ve hesaplamalarla dolu finans dünyasında bir çıkış yolu aramaya çalışırlar ancak genelde net bir sonuca ulaşamazlar. Bu durum bazı işletme sahiplerine bir labirentin içinden çıkmaya çalışma duygusu bile verebiliyor.
Bu yazımız, labirentte kaybolmadan, en pratik şekilde genel mali durumunuzu anlamanız için oldukça pratik iki finansal gösterge ilgili:EBIT ve EBITDA. Türkçe olarak belirtirsek FVÖK ve FAVÖK. Nuvio Akademi’nin bu yazısında bu iki finansal göstergenin ne olduğunu örneklerle ve en pratik şekilde anlatmak için hazırladık. Hadi başlayalım:
EBIT ve EBITDA Arasında Ne Fark Var?
EBIT ve EBITDA, şirketin operasyonlarının kârlılığını ve verimliliğini ölçen iki benzer veridir. Farklılaştıkları nokta EBITDA şirket varlıklarının amortisman giderleri gibi nakit dışı giderlerini karlılık hesabına katmadan yapar. Bu sayede sektördeki şirketlerle kendi şirketimizi karşılaştırmak açısından daha doğru sonuçlar verecektir.
EBIT (FVÖK) Nedir?
EBIT İngilizce bir kısaltmadır ve Earning Before Interest and Taxes olarak açılır. Türkçe olarak da Faiz ve Vergi Öncesi Kazanç (FVÖK) anlamına gelir ve bir işletmenin operasyonlarının yani ana iş faaliyetlerinin ne kadar karlı olduğunu ölçer.
Böyle bir bilgiye neden ihtiyacımız olsun? Yani faiz ve vergiyi dikkate almadan işletmenin operasyonel karlılığını neden ölçelim? Çünkü bunları dahil ettiğimizde yanıltıcı sonuçlar elde edebiliriz: Diyelim ki bir vergi borcu yapılandırmanız var. Bu yapılandırmanın taksitleri geçmişe dair borçları barındıracak ve sizin geçen yılki operasyonel karlılığınızı sade şekilde görmenize engel olacaktır. Veya bir kredi çekmiş olabilirsiniz. Borçlanma, operasyonlarla ilgili olmayan bir finansman yöntemidir. Borçlanma hesaba dahil edildiğinizde temiz bir şekilde ana iş faaliyetinizden elde ettiğiniz karlılığı tam olarak anlamanıza engel olacaktır.
EBIT’in iki formülü var. Her iki formülün verilerine gelir tablonuzdan kolaylıkla ulaşablirsiniz. Yani aynı sonuca toplam gelirinizden bazı kalemleri çıkartarak veya net gelirinize bazı kalemleri ekleyerek ulaşabiliyorsunuz.
- Formul: EBIT = Toplam Gelir - Satılan Mal ve Hizmetin Maliyeti - Faaliyet Giderleri
- Formul: EBIT = Net Gelir + Faiz + Vergi
Bir elma çiftliği işletiyorsunuz diyelim. Bu çiftlik, bir yıl boyunca elma satışından 1 milyon TL gelir elde ediyor. Satılan elmaların maliyeti (tohum, su, işçilik vb.) 300.000 TL ve faaliyet giderleriniz (kiralık ekipman, idari masraflar vb.) 200.000 TL. Bu durumda, EBIT'inizi hesaplarsak:
EBIT = 1.000.000 (Toplam Gelir) - 300.000 (Satılan Mal ve Hizmetin Maliyeti) - 200.000 (Faaliyet Giderleri) = 500.000 TL
İkinci formülle aynı sonuca gidelim:
EBIT = Net Gelir + Faiz + Vergi
Aynı çiftlik örneğini kullanırsak ve net gelirin (toplam gelir - tüm maliyetler, burada maliyetler faiz ve vergi dahil tüm maliyetleri içerir) 350.000 TL olduğunu varsayarsak, ayrıca faiz ve vergilerin toplamının 150.000 TL olduğunu düşünürsek:
EBIT = 350.000 (Net Gelir) + 150.000 (Faiz + Vergi) = 500.000 TL
Bu durumda, her iki formül de aynı EBIT değerini, yani 500.000 TL'yi verir. Bu değer, çiftliğinizin operasyonel performansını, yani ana iş faaliyetlerinden ne kadar kâr elde ettiğinizi gösterir. İşinizi bu şekilde değerlendirmek, işletmenizin ana faaliyetlerinden ne kadar gelir elde ettiğinizi anlamanıza yardımcı olur.
EBITDA (FAVÖK) Nedir?
Aynı EBIT gibi EBITDA da İngilizce bir kısaltmadır ve Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization olarak açılır. Türkçe’de de "Faiz, Vergi ve Amortisman Öncesi Kazanç" anlamına gelir. Bu değer, bir işletmenin ana iş operasyonlarından elde edilen geliri, faiz ve vergi ödemeleri, amortisman ve itfa öncesi durumunu ölçer. Başka bir açıdan baktığımızda da şirketin esas faaliyet karına nakit olmayan amortisman gibi giderleri ekleyerek hesaplanır. Bu sayede şirket yönetiminin faaliyetli ilgili olmayan konularda aldığı kararların yansımasını arındırarak, şirketin operasyonlarının kârlılığı ölçülmüş olacaktır.
EBITDA işletmenin bankalar ve yatırımcılar gözündeki değerini belirleyen metriklerden biridir. EBITDA amortisman değerinden arındırılmış bir sonuç verdiğinden, özellikle çok sayıda sabit varlığa ve/veya krediye sahip şirketler için EBIT değerlerinden büyük farklar gösterebilirler. EBITDA’nın en önemli özelliklerinin başında nakit akışınız ile ilgili fikir veriyor olmasıdır. Bu sebeple stratejik kararlarda dikkate alınması gereken bir metriktir. Şirketin kısa orta uzun vadeli yatırımlar için yeterli nakde sahip olup olmadığı hakkında da fikir verecektir.
EBITDA hesaplarken kullanacağımız formül EBIT formulünün üzerine Amortisman giderlerini eklemek olacaktır.
EBITDA = EBIT + Amortisman Giderleri
Daha geniş açıdan bakarak, EBIT’ı de açacak olursak bu durumda;
- Formul: EBITDA = Net Gelir + Faiz Giderleri + Vergi Giderleri + Amortisman Giderleri
- Formül: EBITDA = Toplam Gelir - Satılan Mal ve Hizmetin Maliyeti - Faaliyet Giderleri + Amortisman Giderleri
Şimdi bir teknoloji startup'ı örneğini düşünelim. Bu startup'ın bir yıl boyunca yazılım satışından 1 milyon TL geliri olsun. Bu süre zarfında, işletme giderleri (yazılım geliştirme, ofis kirası, çalışan maaşları vb.) 600.000 TL diyelim. Satılan Mal ve Hizmetin Maliyeti olarak (sunucu ve destek hizmetleri harcamaları) 100.000TL harcamış olsunlar. Ayrıca bu startup belirli yazılımlar için lisanslar alıyor ve ofiste kullanılan teknolojik ekipmanlar zamanla değer kaybediyor (amortisman). Bu senaryoda EBITDA’yı şöyle hesaplayabiliriz:
EBITDA = 1.000.000 (Toplam Gelir) - 100.000 (Staılan Mal ve Hizmetin Maliyeti) - 600.000 (İşletme giderleri) + 50.000 (Amortisman) = 350.000 TL
Şirketleri değerlendirirken her şirketin EBITDA değeri birbirinden farklı çıkacağı için kredi kuruluşları, bankalar ve yatırımcılar genel olarak EBITDA Margin ya da FAVÖK marjı denilen, EBITDA’nın toplam gelire oranı olarak hesaplanan yüzdelik değer ile şirketlerin finansal sağlığını karşılaştırırlar. Üstteki örneğimizde şirketin FAVÖK marjı 350.000/1.000.000 = %35 noktasındadır.
Sonuç: İşletmenizin Finansal Gücünü Anlama
İşletme sahipleri ve yatırımcıları olarak, EBIT ve EBITDA gibi finansal göstergelerin bilincinde olmak, işletmenin mevcut ve gelecekteki finansal sağlığına dair derinlemesine bir anlayış kazanmamıza yardımcı olur. Her ikisi de bize bir işletmenin karlılığı, borç durumu ve genel mali durumu hakkında değerli bilgiler sağlar. Ancak, bu terimlerin her birinin ne ölçtüğünü ve hangi durumlarda kullanılması gerektiğini anlamak, daha doğru ve bilinçli finansal kararlar almamıza yardımcı olacaktır.
Biz yazımızda bazı formül ve örnek hesaplardan bahsetmiş olsak da hiç hesap kitap yapmadan bu sayılara Nuvio’dan ulaşabilirsiniz. Önemli olan o hesap kitap labirentine düşmeden bu finansal göstergelerin ne anlama geldiklerini bilmek, önünüze hazır gelen hesaplanmış verileri yorumlayabilmek. Unutmayın, elinizde finansal bilgilerin gücü var!
